Nyoman tenge kenehnē ngoyot ēs kuwud di warung
bucun umahnē, bibihnē munjung nengil. Es ento tusing ngaē seger kolonganē, campah
kerasa! Bayunē inguh. Uyang paling kenehnē, angen? Ngulangunin nyēn, Neni? Badah,
sai suba matemu, Bes sabilang wai tepuk masē ngaē wadih.
Ipian
ibi peteng ngaē bayunē inguh. Lamun ngipi menēk sempēda, menēk bis ramē-ramē,
negakin montor wiadin ngipi mesiat, apabuin ngipi menēk kapal terbang. Ento
artinē suba ngawitin idup metantang baan nyalanang
wisēsa. Mesiat di petengan buka anakē ngorahang ”nyabuk”, kawisēsan marupa bebadong, rikala mesiat ngarepin musuh,
bebadongē dogēn anēe sinah luas makeber, Kēto raos anak tua pidan. Anak tua anē
ngorang saja-saja ririh. Rin ban wisēsa. Nanging ento ipian reramanē Nyoman, Nanangnē
taēn nutur, ia satmaka siap aduan.
”Siap
aduan?” Nyoman sada tusing precaya ningeh satuan nanangnē. Engkēn buka raga
suba lekad lebian paripurna kebanding buron ngudiang buin ngelekas dadi siap. Siap
aduan konē buin. Nyoman ngancan sing ngerti.
Nyoman
inget satuan nanangnē taēen mesiat cara tradisi kaluwerga para penglingsirnē anē
suba magaris turun-temurun. Lantas nganggo ”gegemet”, cara kesaktian anē
orahange pekaknē sukat ia menēk teruna.Suba anggapa kelih bisa nampi munyi cara
anak kelih.
”Enē
jani aba,” pekaknē ngawangsitin.
”Anggon
gena ne kak? Jani tusing enu jamanē anak mesiat. Apa buin nganggo kakēnē”
Nyoman nyampahin yadiapin mekita nampi. Nampi ulian ningalin barang tawah-tawah
keto. Jaman jani setata anēe gentayangan buka demontrasi,dija-dija ke, di
rurungē, di aep gedong DPR. Denyut nadi rurungē bek anakē pada mejējēr ngundukang
”ketidak adilan” nyerit-nyerit metoh ulian dēmontrasi, cerik-cerikē anē demo
masē milu polos pangus ulian nampi nasi abungkus. Enē madan perang ēkonomi puru
isin gumi nganti ka tengahin guminē, perang ekonomi di sajaba keneh puru pisaga,
ento anē daat kabinawa. Bēh enē jani lakar anggo gena nganggo bebadong? Nyoman
momot. Tusing ngerti.
“Jaman jani anakē ngalawan baan belog
lan sasaranē generasi muda kawujudang baan pendidikan, merangin narkoba, racun gumi
teruna-teruninē jamanē jani jaman ngalawan korupsi, kak,” Nyoman nuturin pekaknē
cara anak cetu. Cenik tua.
“Enē sajan jelema belog! Mapi-mapi
ririh, cai!” pekaknē nengkik, munyinē
keras madingehan. Matanē nelik cara mata barong, gidatnē melipet cara buntelan
kain gringsut. Sambil ngedeng-ngedeng jenggotnē. Liman pekakē suba sada kisut nyisaang
siteng uatnē dugasē enu teruna pidan, Muani tulēn tedas enu sinah dugasēe pekak
enu siteng megueng.
Nyoman
tengkejut, tumben jani ngerasaang beeng ulian pedih nak lingsir anē kaukin I
pekak.
Pekak
mula sajan sajan kekeh, bikasnē meuat kawat makalung besi kēwale kolonganē masē
buka kawat. Kenyat! ia taēn ningeh satua nanangnē. Lamun pekaknē sujatine bisa
makeber, nambung tegeh dadi api di duur punyah nyuhe, nyidang ngererenin ujan
ane bales misi makrebekan, Menyama ajak kilap, nganti nyidang nekaang ujan.
Bisa ngelekas dadi apa gen, lan bisa mase ngilang. Krana ento anake di desa
nawang lamun pekakne seken-seken jelema aeng. Kabinawa. Wisesa. Takutine ajak
musuh-musuhne. Ane ngenah tur ane sing ngenah. Bisa maya-maya. Kewala tidong
mayadenawa! Peh, kedek ke tundun Nyoman. Mekita ngrikik,nanging enu mase ngelah
tatakrama. Sing dadi ngedekin anak tua, apabuin ento pekak padidi. Nyen nawang
seken-seken satuan nanangne ento.
Nyoman
ngelah dadong papat ane suba lingsir nanging enu mase nyunarang sisan-sisan
jegegne dugase bajang pidan, ento artine pekakne dugase teruna pidan nak
sajan-sajan mula bagus. Saking bagusne buka patpat nak luh nyelepeteg di aepne.
Mirib ulian kawisesan ane gelahang i pekak. Tedasne Nyoman mase ngerasa ibane
mesiib pekak bedik, apabuin Nyoman mameme tuah aukud. Asanang nanangne sing
nyak milunin bikas pekakne, ane demen ngelua. Nanging, nden malu, mimih, eda-eda
nyanan bisa ibane ane lakar liu ngelah somah, sesubane ngewarisin kesaktian ento. Nanging joh di kenehne ane seken-seken
sajan, Nyoman ngelidin bikas buka keto. Tolih ja makejang dadongne. Makejang
nyenye. Desane lakar uyut baan munyi anak lingsir nyenye. Ngengken lamun mani Nyoman
ngebekin isin umahne baan Neni-Neni lenan? Beh, lakar bisa cara peken dadine
isin balene. Nyoman sangsaya. Kitak-kituk. Nget jeg bagus gati pekakne teruna
pidan nganti patpat ngelah kurenan. Mula ke i pekak medasar play boy, apa mase
krana nyalanang bebadong meranen aji pangeger?
”Krana
tusing ada perang setata dadi anggo cai nyagaang dewek!!”
Nyoman
ngancan tengkejut, enu pedih pekakne.
”Mimih?!”
Nyoman ngancan ketug-ketug bayune.
”We,
Nyoman belog! Di jaman perang pidan ane ngalawan musuh-musuh, ane jaga nyagaang
gumi lan ngajiang dewek buka jelema biasa. Musuhe ento tedas ngenah lan I
raga mesiat ngadokang wanen. Jani mesiatne nganggo cara len. Makejangan dadi
musuh tur ngelah daya patuh, kewala muane polos kadirasa akur matimpal Ene ane
seken-seken daat kebanding mesiat ane seken-seken mesiat. Krana senjatane mapas
angin. Tusing ngarasaang apa-apa dapetang buin mani ngutah getih, lantas matane
nelik lan basangne kekeh, panyuudne nyerit lantas ngasen!”
Nyoman tusing ngerti ngenehang
munyin pekakne, nanging ngae jejeh ati.
”Tampi lan aba amanat kaluwerga ene,” magumana pekakne ngaraos.
Nyoman
nampi buntilan kain mawarna putih kekuning-kuningan sada burem lan kumel saking
makelo tusing taen maumbah. Mirib mula tusing dadi kena yeh lan sabun. Rikala
buntilan kabuka tangkahne gedur-gedur, ngendah isine. Misi pipis merajah.
Misi batu-batuan mawarna magenep. Apa kaden buin isine.
Ujug-ujug Nyoman inget pidan dugas
taen ngateh timpalne luas ka nang sambet balian ngalih aji pangeger krana timpalne
Ketut Lungsur mekeneh ajak luh jegeg timpal sekelasne. Lantas balian pangeger
ento ngemaang buntelan misi pipis logam mirib cara ane baange pekakne jani. Ketut
Lungsur kadirasa Rejuna matemu dedari kagelut smara nganti ngelah panak. Tedas
pesan pipise ento meranen.
Nyoman kenyem-kenyem inget timpalne. Kerasa ginik padidi. Katlektekin buin
cepok isin buntelan ento, ada keris bawak meluk lima, ada batu-batu lan apa kaden
buin isine. Mirib ene ane ngranang pekakne ngindang makeber peteng. Apija
makeber boya madamar, nak galang kone sinah mekejang isin gumine. Seken
kabinawa!
”Apa
kerise ene ngidang ngae tiang dadi sarjana ane dueg ngakit kapal terbang buka
pagaen pak Habibi?” Nyoman ngenehang sambilange ngusud perabot kuna ento.
”Ngudiang
sing?” munyin pekakne dingeh ngrebek di kupingne Nyoman, cara nawang apa ada di
kenehne Nyoman.
Nadak
peluh matah ngetel nerestes uli awakne. Bayune
ngetor nyajang pesu gerapne. Apa seken
ane taen dingeh uli satuan anake di desa, apabuin satuan nanangne, sujatine
pekakne wisesa seken-seken kabinawa. Asane teknologi canggih cara jani ene
konden ngidang ngadeteksi apa ane ada di keneh anak. Bisa memaca pikiran anak
len. Cutetne sesuban ngabuktiang raos
pekakne ento, Nyoman sing nyidang buin makelid. Kabukti sujatine pekakne mula
saja-saja wisesa. Ento suba kabuktiang padidi.
”Sedek
cai suba madan sarjana kasub lan suba langkung maan jabatan ane melah, lakarang
cai matemu model pesiatan ane garjita. Pesiatan sing tan baatne aneh lan sai
tepukin tusing adung ane madan mesiat. Senjata-senjata tawah nyelesek ka awak, kema-mai
buka batu meteor cerik ane belah-belah. Nyak dadi cundang cai? Wiadin awak
caine kena peluru cai kal tusing tawang uli dija kaden tekane?” pekak matakon
sambilange nyeledetin Nyoman.
Nyoman
ngikis sing suud-suud ngetor. Saja ada keto? Nyoman sing nawang.
”Ento
artine lamun tiang ngaba perabot tenenan lakarang dadi teruna sakti aa kak?”
Pekak
angut-anggut sambilange ngusud janggut.
Nyoman
buin nletekang es kuwud di arepne. Ngancan mulisah boya ja ulian Neni. Gegelane
i Neni cundekne kapineh melah. Ipiane ibi sanja buka nak nadi, Pekakasne buka maurip, kadirasa siap aduan ane sedeng ngincer
baong musuhne nganti endas musuhne ento selegek-selegek. Angkihane baat. Tuah
nebek acepokan sajan ”tajine” ane kagambar baan lawatan keris mangan, musuhne ngasen
tur getih anyar ngetel makembengan di natah pedesan. Nyoman kerasa gemes pesan nebek
musuhne, ”musuh cange suba bangka!” nyerit ia ngelekas siap ngeruyuk merkak
merasa prewira.
Nuju
endag surya, nyisir di galang kangin pedesan, dapetang tepuk makejang nyama
braya pada sigsigan ngeling. Awak nanangne kekeh nengkayak di bale gede pengelingine
teken memene, adi-adi makejang, beline, lan nyama ane lenan, ada mase nyama
ulian nanange tur nyen kaden buin bakat tingalin. Makejang sebet. Nyoman ngerasa
nyesel ring dewek! Apa taji ane magambar marupa kadutan ane bakat aud tur
kaentungang sing suud-suud suba mragatang atman nanangne? Apa pelih sasaran buka
pinutur pekakne sekadi ’peluru nyasar’ ane nebekin sabilang musuh ane ngentas? Petenge
bas dedet. Tusing mengkeb malawat denges. Dedet ane sing ngidang ningalin encen
kone timpal. Encen kone musuh.
”Nanang
caine dadi cundang, ping kudang-kudang. Nanging jani lacur tepuk nganti ngaud
uripne,” buin munyin pekakne padingeh.
”Pantesne
pekak nedunang aji-ajian lan pusakane ento ring i bapa,” Nyoman ngentungang
sesel sing kodag-kodag.
”Nanang
caine tusing nyak nampi dadi ”tameng” cara kaprawiran panglingsir i raga, pragat
iteh ngitungan perabot marupa obeng, engkol, kunci tang, palu, pacul tur ane
lenan anggon geginane idup,” nutur i
pekak.
Nyoman
mamung ulian precaya ken tusing. Keweh ngenehang logika ane sing tedas buka
lintihan anake lingsir ane nyihnayang jelema lan sentanane dadi buka lintihan
kasusun simetris buka diagram ane mabesikan dadi prebikas marupa kredepan aeng, sajan sajan
aeng di alam modern ane matuladan ring kasujatian idupe, madasar
observasi-observasi ane Nyoman itunganga sewai-wai, tiban-tibanan anggo ngalawan
arus ane kuna cara unduk satuan pekakne
ene. Sing cocok tekening kenehne. Ene madan satua model-model. Sing mabesikan.
Sing nyak adung teken satua jaman jani. Nanging Nyoman sing nyidang ngorahang
apa? Lamun tedasang pesan nasib jelema suba titah pejalane. Tuah Widhine ane nawang
buin pidan raga mati boya ja dadi tawah, Tusing dadi matanggeh ulian sekancan
perabot “gegemet” marupa pipis logam, aji-ajian, lan kadutan muah ane lenann.
Widhine tusing ngitungang jalan negosiasi. Urip ulian nyilih. Tur ane Nyoman seken-seken
tawang dugas luas ngechek ka rumah sakit, data-data ane munggah di medical
record rumah sakite diagnosane suba tedas gati. Sajan-sajan tedas. Nanangne
kena leukemia ane sada madurgama.
Nyoman jengah. Peteng-peteng rikala
bulan mati lantas kutanga joh ke tengahin segara buntilan mawarna putih kakuning-kuningan
lan kumel ulian sing taen maumbah. Apang
yeh pasihe acepokan ngedasang, sambil ngemigmig ia. Yening mani buka pangaraos
pekakne yadiapin ia nyalanang idup suba madan sukses tur ngelah jabatan melah
di kantor, serahang ring Widhine dogen, apang elah. Praktis, tusing mikir
boya-boya. Nyake siap aduan, kuluk mapalu, macan saling treges, manusa saling
gutgut, apa nyak sing, Nyoman sing ngarunguang. Cundekne serahang makejang
unduke ring Hyang Pramakawi. Ento raos ane ada di pangipiane Nyoman, laut nadiang
wangsit anak lingsir. Beh, kanggoang monto malu........Nyoman tusing makatang
ngipi ane tidong-tidong, ngipi mesiat di petengan.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar